Bài 9
CON NGƯỜI LÀ CHỦ THỂ CỦA LỊCH SỬ
VÀ LÀ MỤC TIÊU PHÁT TRIỂN CỦA XÃ HỘI
( 2 tiết )
I. MỤC TIÊU BÀI HỌC:
1.Về kiến thức:
- Nhận biết được con người là chủ thể của lịch sử, sáng tạo ra lịch sử.
- Hiểu được con người là mục tiêu phát triển của xã hội, sự phát triển của xã hội phải vì hạnh phúc của con người.
2.Về ki� năng:
- Chứng minh được mọi giá trị vật chất và tinh thần của xã hội là do con người tạo ra.
3.Về thái độ:
- Đồng tình và tích cực tham gia các hoạt động vì sự tiến bộ và phát triển của đất nước, nhân loại.
II. TRỌNG TÂM :
- Con người là chủ thể của lịch sử và là mục tiêu phát triển của xã hội
III. PHƯƠNG PHÁP :
Thuyết trình, kể chuyện, đàm thoại, trực quan.
IV. PHƯƠNG TIỆN DẠY HỌC:
- Tranh, ảnh, sơ đồ.
- Có thể sử dụng vi tính, máy chiếu.
V. TIẾN TRÌNH LÊN LỚP :
1. Ổn định tổ chức lớp :
2. Kiểm tra bài cũ:
3. Giảng bài mới:
GV có thể hỏi HS để tạo tình huống có vấn đề:
- Qua thực tế cuộc sống và kiến thức đã học, em thấy con người có vai trò như thế nào đối với sự phát triển của lịch sử?
- Vấn đề phát triển con người đã được Đảng, Nhà nước ta quan tâm như thế nào?
Để hiểu rõ điều đó, chúng ta cùng tìm hiểu bài 9.
Phần làm việc của Thầy
Phần làm việc của Trò
Nội dung chính của bài học
Hoạt động 1:
GV sử dụng phương pháp đàm thoại giúp HS tìm hiểu :
Con người là chủ thể của lịch sử.
a.Con người tự sáng tạo ra lịch sử của mình:
GV cho HS đọc thông tin " Vai trò của công cụ lao động đối với sự phát triển của lịch sử" (Tư liệu tham khảo cuối bài - Sách GV).
GV nêu các câu hỏi:
(Người tối cổ, Người tinh khôn đã biết tạo ra và sử dụng những công cụ lao động nào?
(Những công cụ lao động có ý nghĩa như thế nào đối với sự ra đời và phát triển của lịch sử xã hội?
GV kết luận:
Lịch sử loài người được hình thành từ khi con người biết chế tạo ra công cụ sản xuất . Nhờ biết chế tạo và sử dụng công cụ sản xuất, con người đã tách mình khỏi thế giới động vật chuyển sang thế giới loài người và lịch sử con người cũng bắt đầu từ đó.
b.Con người là chủ thể sáng tạo nên các giá trị vật chất và tinh thần của xã hội :
GV nêu các câu hỏi:
(Vì sao nói con người là chủ nhân các giá trị vật chất của xã hội? Em hãy nêu vài ví dụ để chứng minh.
( Tại sao nói con người là chủ thể sáng tạo ra các giá trị tinh thần của xã hội? Em hãy nêu vài ví dụ để chứng minh.
GV kết luận:
(Con người phải lao động tạo ra của cải vật chất để đảm bảo sự tồn tại và thúc đẩy sự phát triển của xã hội.
- Con người còn tạo ra các giá trị tinh thần của xã hội: các phát minh khoa học và những sáng tạo nghệ thuật.
c.Con người là động lực của các cuộc cách mạng xã hội:
GV nêu các câu hỏi:
(Tại sao con người không ngừng đấu tranh để cải tạo xã hội?
( Em hãy nêu các hình thức đấu tranh trong xã hội mà em biết ?
(Tại sao nói đấu tranh giai cấp là một động lực thúc đẩy tiến bộ xã hội?
GV kết luận:
Nhu cầu về cuộc sống tốt đẹp hơn là động lực thúc đẩy con người không ngừng đấu tranh để cải tạo xã hội. Mọi sự biến đổi của xã hội, mọi cuộc cách mạng đều do con người tạo ra.
Kết luận chung:
Lịch sử xã hội được hình thành khi con người biết chế tạo ra công cụ lao động. Lịch sử phát triển của xã hội từ chế độ công xã nguyên thuỷ đến nay là lịch sử phát triển của các phương thức sản xuất, mà trong đó con người là lực lượng chính. Vì vậy, khi nói con người là chủ thể của lịch sử, sáng tạo ra lịch sử, có nghĩa là con người phải tôn trong quy luật khách quan, biết vận dụng quy luật khách quan trong hoạt động thực tiễn của mình.
Hoạt động 2:
GV sử dụng phương pháp đàm thoại giúp HS tìm hiểu :
Con người là mục tiêu của sự phát triển xã hội:
a.Vì sao nói con người là mục tiêu của sự phát triển xã hội?
GV đặt các câu hỏi:
(Hình tượng Prômêtê (thần thoại HyLạp) lấy cắp lửa của trời cho loài người; hình tượng Đam San ("Trường ca Đam San" của dân tộc Ê đê Việt Nam) đi bắt nữ thần mặt trời về làm vợ, phản ánh khát vọng gì của con người ngay từ thời còn mông muội?
( Hiện nay, trên thế giới có những vấn đề gì tác động tiêu cực đến sự phát triển của con người?
(Theo em, chúng ta cần làm gì để khắc phục tình trạng đó?
(Theo em, vì sao nói con người là mục tiêu của sự phát triển xã hội?
GV kết luận:
+ Từ khi xuất hiện đến nay, con người luôn khao khát được sống tự do, hạnh phúc. Song, thực tế vẫn tồn tại những bất công, bất bình đẳng và nhiều yếu tố khác đe doạ tự do, hạnh phúc và cả tính mạng của con người. Vì vậy, con người không ngừng đấu tranh vì tự do, hạnh phúc của chính mình. Mọi chính sách của các quốc gia, của cả cộng đồng quốc tế phải nhằm muc tiêu phát triển con người.
+ Con người là chủ thể của lịch sử nên con người cần được tôn trọng, cần phải được bảo đảm các quyền và lợi ích chính đáng của mình, phải là mục tiêu phát triển của xã hội.
b.Chủ nghĩa xã hội với sự phát triển toàn diện của con người:
GV giảng:
Xã hội loài người đã trải qua 5 chế độ. Từ những đặc trưng của các chế độ nêu lên mặt ưu việt của CNXH: sự thống nhất giữa văn minh với nhân đạo, con người tự do, hạnh phúc, được phát huy quyền làm chủ.
Các nước XHCN trên thế giới hiện nay, tuy gặp khó khăn, nhưng đã tìm ra con đường phát triển thích hợp và đang thu nhiều thành tựu.
GV đặt các câu hỏi:
(Những thành tựu hiện nay của CNXH trên thế giới mà em biết ( điển hình là Trung Quốc)?
(Những thành tựu của CNXH ở Việt Nam?
(Cho các ví dụ chứng minh sự quan tâm của Đảng, Nhà nước đối với mục tiêu phát triển con người?
- CNTB đang còn sức phát triển, nhưng chứa đựng nhiều mâu thuẫn gay gắt không thể tự giải quyết được. Đó là những mâu thuẫn gì?
GV kết luận:
+ Xã hội loài người đã trải qua 5 chế độ nhưng chỉ có CNXH mới thực sự coi con người là mục tiêu phát triển của xã hội.
+ Xây dựng xã hội theo mục tiêu: "Dân giàu, nước mạnh, xã hội công bằng, dân chủ, văn minh", mọi người có cuộc sống tự do, hạnh phúc, có điều kiện phát triển toàn diện cá nhân là mục tiêu cao cả của CNXH ở nước ta hiện nay.
- Người tối cổ sử dụng hai chi trước cầm nắm và sử dụng hòn đá, cành cây làm công cụ. Họ biết ghè, đẽo đá làm công cụ.
Người tinh khôn lúc đầu sử dụng công cụ bằng đá, sau đó biết chế tạo công cụ bằng kim loại.
- Việc tạo ra và cải tiến công cụ lao động giúp cho lịch sử xã hội hình thành và phát triển.
- Con người phải lao động làm ra của cải vật chất để nuôi sống mình và xã hội. Đây là hoạt động đặc trưng chỉ có ở con người. Quá trình sản xuất không chỉ bảo đảm cho sự tồn tại của xã hội mà con thúc đẩy xã hội phát triển.
VD: Lương thực, thực phẩm, vải vóc, nhà cửa, xe cộ, các công trình về kinh tế, về giao thông (thuỷ điện sông Đà, đê sông Hồng,...)
- Con người còn sáng tạo ra các giá trị tinh thần của xã hội. Đời sống hằng ngày, kinh nghiệm trong lao động sản xuất, trong đấu tranh xã hội, đấu tranh với tự nhiên.của con người là nguồn đề tài vô tận cho các phát minh khoa học và cảm hứng sáng tạo nghệ thuật. Và cũng chính con người là tác giả của các công trình khoa học , các tác phẩm nghệ thuật.
VD:
+ Tác phẩm Truyện Kiều của Nguyễn Du (nổi tiếng Việt và thế giới) lấy chất liệu từ cuộc sống nghiệt ngã của con người dưới ách thống trị của vua quan phong kiến; Nhật ký trong tù của Bác.
+ Các câu tục ngữ, ca dao, dân ca, truyện cổ tích, thần thoại v.v.
+ Các công trình có giá trị về nhiều mặt về khoa học, nghệ thuật:Kimtự tháp ở Ai Cập ,Vạn Lý Trường Thành ở Trung Quốc, Việt Nam có Chùa một cột, Tháp chàm, Trống đồng Ngọc Lũ, tượng Phật bà nghìn tay nghìn mắt.
- Nhu cầu về cuộc sống tốt đẹp hơn là động lực thúc đẩy con người không ngừng đấu tranh để cải tạo xã hội.
- Đấu tranh có thể diễn ra dười nhiều hình thức: kinh tế, chính trị, văn hoá, xã hội. giữa những lực lượng tiến bộ và lực lượng lạc hậu. Điển hình là các cuộc đấu tranh giai cấp ( mà đỉnh cao là cách mạng xã hội), các cuộc đấu tranh giải phóng dân tộc.
VD: CMTS Anh, CM tháng 10 Nga, Kháng chiến Pháp, chống Mỹ ở VN..
- Các cuộc đấu tranh giai cấp
( mà đỉnh cao là cách mạng xã hội) sẽ làm thay thế quan hệ sản xuất đã lỗi thời bằng quan hệ sản xuất mới tiến bộ hơn. Quan hệ sản xuất mới ra đời kéo theo sự xuất hiện của phương thức sản xuất mới. Mỗi khi phương thức sản xuất mới thay đổi sẽ thúc đẩy sự biến đổi mọi mặt đời sống xã hội.
- Khát vọng tự do, ý chí kiên cường, lòng dũng cảm...vượt qua những ràng buộc của tự nhiên, xã hội
CON NGƯỜI LÀ CHỦ THỂ CỦA LỊCH SỬ
VÀ LÀ MỤC TIÊU PHÁT TRIỂN CỦA XÃ HỘI
( 2 tiết )
I. MỤC TIÊU BÀI HỌC:
1.Về kiến thức:
- Nhận biết được con người là chủ thể của lịch sử, sáng tạo ra lịch sử.
- Hiểu được con người là mục tiêu phát triển của xã hội, sự phát triển của xã hội phải vì hạnh phúc của con người.
2.Về ki� năng:
- Chứng minh được mọi giá trị vật chất và tinh thần của xã hội là do con người tạo ra.
3.Về thái độ:
- Đồng tình và tích cực tham gia các hoạt động vì sự tiến bộ và phát triển của đất nước, nhân loại.
II. TRỌNG TÂM :
- Con người là chủ thể của lịch sử và là mục tiêu phát triển của xã hội
III. PHƯƠNG PHÁP :
Thuyết trình, kể chuyện, đàm thoại, trực quan.
IV. PHƯƠNG TIỆN DẠY HỌC:
- Tranh, ảnh, sơ đồ.
- Có thể sử dụng vi tính, máy chiếu.
V. TIẾN TRÌNH LÊN LỚP :
1. Ổn định tổ chức lớp :
2. Kiểm tra bài cũ:
3. Giảng bài mới:
GV có thể hỏi HS để tạo tình huống có vấn đề:
- Qua thực tế cuộc sống và kiến thức đã học, em thấy con người có vai trò như thế nào đối với sự phát triển của lịch sử?
- Vấn đề phát triển con người đã được Đảng, Nhà nước ta quan tâm như thế nào?
Để hiểu rõ điều đó, chúng ta cùng tìm hiểu bài 9.
Phần làm việc của Thầy
Phần làm việc của Trò
Nội dung chính của bài học
Hoạt động 1:
GV sử dụng phương pháp đàm thoại giúp HS tìm hiểu :
Con người là chủ thể của lịch sử.
a.Con người tự sáng tạo ra lịch sử của mình:
GV cho HS đọc thông tin " Vai trò của công cụ lao động đối với sự phát triển của lịch sử" (Tư liệu tham khảo cuối bài - Sách GV).
GV nêu các câu hỏi:
(Người tối cổ, Người tinh khôn đã biết tạo ra và sử dụng những công cụ lao động nào?
(Những công cụ lao động có ý nghĩa như thế nào đối với sự ra đời và phát triển của lịch sử xã hội?
GV kết luận:
Lịch sử loài người được hình thành từ khi con người biết chế tạo ra công cụ sản xuất . Nhờ biết chế tạo và sử dụng công cụ sản xuất, con người đã tách mình khỏi thế giới động vật chuyển sang thế giới loài người và lịch sử con người cũng bắt đầu từ đó.
b.Con người là chủ thể sáng tạo nên các giá trị vật chất và tinh thần của xã hội :
GV nêu các câu hỏi:
(Vì sao nói con người là chủ nhân các giá trị vật chất của xã hội? Em hãy nêu vài ví dụ để chứng minh.
( Tại sao nói con người là chủ thể sáng tạo ra các giá trị tinh thần của xã hội? Em hãy nêu vài ví dụ để chứng minh.
GV kết luận:
(Con người phải lao động tạo ra của cải vật chất để đảm bảo sự tồn tại và thúc đẩy sự phát triển của xã hội.
- Con người còn tạo ra các giá trị tinh thần của xã hội: các phát minh khoa học và những sáng tạo nghệ thuật.
c.Con người là động lực của các cuộc cách mạng xã hội:
GV nêu các câu hỏi:
(Tại sao con người không ngừng đấu tranh để cải tạo xã hội?
( Em hãy nêu các hình thức đấu tranh trong xã hội mà em biết ?
(Tại sao nói đấu tranh giai cấp là một động lực thúc đẩy tiến bộ xã hội?
GV kết luận:
Nhu cầu về cuộc sống tốt đẹp hơn là động lực thúc đẩy con người không ngừng đấu tranh để cải tạo xã hội. Mọi sự biến đổi của xã hội, mọi cuộc cách mạng đều do con người tạo ra.
Kết luận chung:
Lịch sử xã hội được hình thành khi con người biết chế tạo ra công cụ lao động. Lịch sử phát triển của xã hội từ chế độ công xã nguyên thuỷ đến nay là lịch sử phát triển của các phương thức sản xuất, mà trong đó con người là lực lượng chính. Vì vậy, khi nói con người là chủ thể của lịch sử, sáng tạo ra lịch sử, có nghĩa là con người phải tôn trong quy luật khách quan, biết vận dụng quy luật khách quan trong hoạt động thực tiễn của mình.
Hoạt động 2:
GV sử dụng phương pháp đàm thoại giúp HS tìm hiểu :
Con người là mục tiêu của sự phát triển xã hội:
a.Vì sao nói con người là mục tiêu của sự phát triển xã hội?
GV đặt các câu hỏi:
(Hình tượng Prômêtê (thần thoại HyLạp) lấy cắp lửa của trời cho loài người; hình tượng Đam San ("Trường ca Đam San" của dân tộc Ê đê Việt Nam) đi bắt nữ thần mặt trời về làm vợ, phản ánh khát vọng gì của con người ngay từ thời còn mông muội?
( Hiện nay, trên thế giới có những vấn đề gì tác động tiêu cực đến sự phát triển của con người?
(Theo em, chúng ta cần làm gì để khắc phục tình trạng đó?
(Theo em, vì sao nói con người là mục tiêu của sự phát triển xã hội?
GV kết luận:
+ Từ khi xuất hiện đến nay, con người luôn khao khát được sống tự do, hạnh phúc. Song, thực tế vẫn tồn tại những bất công, bất bình đẳng và nhiều yếu tố khác đe doạ tự do, hạnh phúc và cả tính mạng của con người. Vì vậy, con người không ngừng đấu tranh vì tự do, hạnh phúc của chính mình. Mọi chính sách của các quốc gia, của cả cộng đồng quốc tế phải nhằm muc tiêu phát triển con người.
+ Con người là chủ thể của lịch sử nên con người cần được tôn trọng, cần phải được bảo đảm các quyền và lợi ích chính đáng của mình, phải là mục tiêu phát triển của xã hội.
b.Chủ nghĩa xã hội với sự phát triển toàn diện của con người:
GV giảng:
Xã hội loài người đã trải qua 5 chế độ. Từ những đặc trưng của các chế độ nêu lên mặt ưu việt của CNXH: sự thống nhất giữa văn minh với nhân đạo, con người tự do, hạnh phúc, được phát huy quyền làm chủ.
Các nước XHCN trên thế giới hiện nay, tuy gặp khó khăn, nhưng đã tìm ra con đường phát triển thích hợp và đang thu nhiều thành tựu.
GV đặt các câu hỏi:
(Những thành tựu hiện nay của CNXH trên thế giới mà em biết ( điển hình là Trung Quốc)?
(Những thành tựu của CNXH ở Việt Nam?
(Cho các ví dụ chứng minh sự quan tâm của Đảng, Nhà nước đối với mục tiêu phát triển con người?
- CNTB đang còn sức phát triển, nhưng chứa đựng nhiều mâu thuẫn gay gắt không thể tự giải quyết được. Đó là những mâu thuẫn gì?
GV kết luận:
+ Xã hội loài người đã trải qua 5 chế độ nhưng chỉ có CNXH mới thực sự coi con người là mục tiêu phát triển của xã hội.
+ Xây dựng xã hội theo mục tiêu: "Dân giàu, nước mạnh, xã hội công bằng, dân chủ, văn minh", mọi người có cuộc sống tự do, hạnh phúc, có điều kiện phát triển toàn diện cá nhân là mục tiêu cao cả của CNXH ở nước ta hiện nay.
- Người tối cổ sử dụng hai chi trước cầm nắm và sử dụng hòn đá, cành cây làm công cụ. Họ biết ghè, đẽo đá làm công cụ.
Người tinh khôn lúc đầu sử dụng công cụ bằng đá, sau đó biết chế tạo công cụ bằng kim loại.
- Việc tạo ra và cải tiến công cụ lao động giúp cho lịch sử xã hội hình thành và phát triển.
- Con người phải lao động làm ra của cải vật chất để nuôi sống mình và xã hội. Đây là hoạt động đặc trưng chỉ có ở con người. Quá trình sản xuất không chỉ bảo đảm cho sự tồn tại của xã hội mà con thúc đẩy xã hội phát triển.
VD: Lương thực, thực phẩm, vải vóc, nhà cửa, xe cộ, các công trình về kinh tế, về giao thông (thuỷ điện sông Đà, đê sông Hồng,...)
- Con người còn sáng tạo ra các giá trị tinh thần của xã hội. Đời sống hằng ngày, kinh nghiệm trong lao động sản xuất, trong đấu tranh xã hội, đấu tranh với tự nhiên.của con người là nguồn đề tài vô tận cho các phát minh khoa học và cảm hứng sáng tạo nghệ thuật. Và cũng chính con người là tác giả của các công trình khoa học , các tác phẩm nghệ thuật.
VD:
+ Tác phẩm Truyện Kiều của Nguyễn Du (nổi tiếng Việt và thế giới) lấy chất liệu từ cuộc sống nghiệt ngã của con người dưới ách thống trị của vua quan phong kiến; Nhật ký trong tù của Bác.
+ Các câu tục ngữ, ca dao, dân ca, truyện cổ tích, thần thoại v.v.
+ Các công trình có giá trị về nhiều mặt về khoa học, nghệ thuật:Kimtự tháp ở Ai Cập ,Vạn Lý Trường Thành ở Trung Quốc, Việt Nam có Chùa một cột, Tháp chàm, Trống đồng Ngọc Lũ, tượng Phật bà nghìn tay nghìn mắt.
- Nhu cầu về cuộc sống tốt đẹp hơn là động lực thúc đẩy con người không ngừng đấu tranh để cải tạo xã hội.
- Đấu tranh có thể diễn ra dười nhiều hình thức: kinh tế, chính trị, văn hoá, xã hội. giữa những lực lượng tiến bộ và lực lượng lạc hậu. Điển hình là các cuộc đấu tranh giai cấp ( mà đỉnh cao là cách mạng xã hội), các cuộc đấu tranh giải phóng dân tộc.
VD: CMTS Anh, CM tháng 10 Nga, Kháng chiến Pháp, chống Mỹ ở VN..
- Các cuộc đấu tranh giai cấp
( mà đỉnh cao là cách mạng xã hội) sẽ làm thay thế quan hệ sản xuất đã lỗi thời bằng quan hệ sản xuất mới tiến bộ hơn. Quan hệ sản xuất mới ra đời kéo theo sự xuất hiện của phương thức sản xuất mới. Mỗi khi phương thức sản xuất mới thay đổi sẽ thúc đẩy sự biến đổi mọi mặt đời sống xã hội.
- Khát vọng tự do, ý chí kiên cường, lòng dũng cảm...vượt qua những ràng buộc của tự nhiên, xã hội
FAQ
FAQ is empty.