Bài 6
KHUYNH HƯỚNG PHÁT TRIỂN
CỦA SỰ VẬT VÀ HIỆN TƯỢNG
( 1 tiết )
I. MỤC TIÊU BÀI HỌC:
1.Về kiến thức:
- Nêu được khái niệm phủ định, phủ định biện chứng và phủ định siêu hình.
- Biết được phát triển là khuynh hướng chung của sự vật, hiện tượng .
2.Về ki� năng:
- Liệt kê được sự khác nhau giữa phủ định biện chứng và phủ định siêu hình
- Mô tả được hình "xoắn ốc" của sự phát triển.
3.Về thái độ:
- Phê phán thái độ phủ định sạch trơn quá khứ hoặc kế thừa thiếu chọn lọc đối với cái cũ.
- U�ng hộ cái mới, bảo vệ cái mới, cái tiến bộ.
II. TRỌNG TÂM :
- Khuynh hướng phát triển của sự vật, hiện tượng.
III. PHƯƠNG PHÁP :
Thuyết trình, kể chuyện, đàm thoại, trực quan.
IV. PHƯƠNG TIỆN DẠY HỌC:
- Tranh, ảnh, sơ đồ.
- Có thể sử dụng vi tính, máy chiếu.
V. TIẾN TRÌNH LÊN LỚP :
1. Ổn định tổ chức lớp :
2. Kiểm tra bài cũ:
3. Giảng bài mới:
GV đặt vấn đề:
Bài 4 và bài 5 giúp các em hiểu được nguồn gốc, cách thức phát triển của sự vật, hiện tượng.
Bài 6 sẽ giúp các em hiểu được khuynh hướng phát triển của chúng.
Phần làm việc của Thầy
Phần làm việc của Trò
Nội dung chính của bài học
Hoạt động 1:
GV sử dụng phương pháp đàm thoại giúp HS tìm hiểu :
Khái niệm phủ đinh, phủ định biện chứng, phủ định siêu hình.
GV đặt câu hỏi:
( Thế nào là phủ định ?
( Thế nào là phủ định siêu hình? Tìm các ví dụ minh hoạ.
( Thế nào là phủ định biện chứng?
( Tại sao nói phủ định biện chứng có đặc điểm mang tính khách quan? Trình bày các ví dụ minh hoạ.
( Tại sao nói phủ định biện chứng có đặc điểm mang tính kế thừa? Trình bày các ví dụ minh hoạ.
( Các em phân biệt những điểm khác nhau giữa PĐBC và PĐSH ?
GV minh hoạ, phân tích thêm:
Trong lịch sử đã từng diễn ra những lần PĐSH tiêu diệt sự phát triển.
VD:
Tần Thủy Hoàng "thiêu học trò, đốt sách", Mao Trạch Đông thực hiện đại cách mạng "Xóa sạch giết sạch", Pônpốt "diệt chủng"..
- PĐBC luôn thúc đẩy sự vật, hiện tượng phát triển.
VD:
Hạt lúa ( mầm non ( cây lúa ( hạt lúa .
Sự phủ định diễn ra do tác động giữa các mặt đối lập : đồng hóa >< dị hóa, biến dị >< di truyền. trong bản thân sự vật
Từ một hạt lúa ban đầu, sẽ có rất nhiều hạt lúa mới.Hạt lúa sau khi kế thừa những đặc tính trắng, to, ngọt, thơm, dẻo. của hạt lúa trước.
GV kết luận:
Trong quá trình phát triển của sự vật, cái mới không ra đời từ hư vô, mà ra đời trên cơ sở cái cũ. Nó không phủ định hoàn toàn, "sạch trơn" mà luôn mang tính kế thừa những giá trị tích cực của cái cũ.
Hoạt động 2:
GV sử dụng phương pháp đàm thoại giúp HS tìm hiểu :
Khuynh hướng phát triển của sự vật, hiện tượng.
GV giảng:
Mọi sự vật, hiện tượng đều được sinh ra cùng với khả năng phủ định của chính bản thân nó. Đó là quy luật. Những cái đang tồn tại đều là kết quả của sự phủ định cái đã tồn tại trước nó và đến lượt chúng, những cái đang tồn tại sẽ bị phủ định bởi những cái mới khác. Đó là phủ định của phủ định. GV hỏi:
( Các em có thể lấy ví dụ để chứng minh điều nhận định đó? (xác định lần phủ định�1,2,3.)
GV giảng:
-Cái mới luôn xuất hiện thay thế cái cũ. Cái mới tiến bộ hơn, phát triển hơn cái cũ về lượng và chất. Phủ định biện chứng đã diễn ra liên tục tạọ nên khuynh hướng tất yếu của sự phát triển.
- Sự phủ đinh của phủ định không ngừng xảy ra trong tự nhiên, xã hội, trong lĩnh vực tư duy con người. Trong quá trình vô tận đó, cái mới ra đời không đơn giản, dễ dàng, mà phải đấu tranh quyết liệt với cái cũ, cái lạc hậu, và cuối cùng, cái mới chiến thắng cái cũ. Khuynh hướng phát triển diễn ra theo hình xoáy trôn ốc.
GV hỏi:
(Các em có thể lấy ví dụ để chứng minh khuynh hướng phát triển đầy cam go, phức tạp?
GV giáo dục tư tưởng:
CNXH từ khi ra đời đến nay, có thể nói vẫn còn non trẻ, hiện đang gặp nhiều khó khăn ( Các thế lực thù địch phá hoại, chưa nhiều kinh nghiệm trong quản lý kinh tế, xã hội.) . Chúng ta tin rằng, những khó khăn ấy là tạm thời, với sự nổ lực của toàn Đảng, toàn dân, chắc chắn, CNXH sẽ thành công.
( Em hãy nhận xét một vài hiện tượng biểu hiện sự phủ định biện chứng trong việc sản xuất nông nghiệp hoặc trong ma chay, giỗ chạp, tết cổ truyền, lễ hội truyền thống.. ở nước ta hiện nay?
(Qua những nội dung trên, chúng ta có thể rút ra bài học gì để vận dụng trong cuộc sống?
GV giáo dục tư tưởng :
Sự tiến bộ xã hội đòi hỏi mọi người phải biết phê bình và tự phê bình. Phê bình là xem xét, phân tích, đánh giá ưu điểm, khuyết điểm về tư tưởng, đạo đức, hành vi.của người khác. Tự phê bình là tự nêu ra, phân tích, đánh giá ưu khuyết điểm của chính mình. Phê bình và tự phê bình là nhằm phát huy cái tốt, hạn chế cái xấu để được tiến bộ. Cần tránh thái độ che giấu khuyết điểm, hoặc vùi dập, phủ định sạch trơn..
GV kết luận toàn bài:
Các sự vật, hiện tượng phát triển theo xu hướng chung: đi lên từ thấp đến cao, từ đơn giản đến phức tạp, chưa chưa hoàn thiện đến hoàn thiện hợn. Xu hướng phát triển này được thực hiện bằng sự phủ định biện chứng liên tục..
HS trả lời:
- Xoá bỏ sự tồn tại của một sự vật, hiện tượng nào đó.
- Phủ định siêu hình là sự phủ định được diễn ra do sự tác động từ bên ngoài, cản trở hoặc xoá bỏ sự tồn tại và phát triển tự nhiên của sự vật.
VD:
+Gió, bão làm đổ cây cối.
+Con người dùng thuốc nổ đánh bắt cá.
- Phủ định biện chứng là sự phủ định được diễn ra do sự phát triển của bản thân sự vật, hiện tượng, có kế thừa những yếu tố tích cực của sự vật, hiện tượng cũ để phát triển sự vật, hiện tượng mới.
- Tính khách quan: phủ định biện chứng mang tính tất yếu, khách quan. Nguyên nhân của sự phủ định nằm ngay trong bản thân sự vật, hiện tượng. Đó là kết quả giải quyết mâu thuẫn, lượng đổi dẫn đến chất đổi, cái mới ra đời thay thế cái cũ.
VD:
+ Sinh vật mới ra đời là kết quả của sự đấu tranh giữa biến dị và di truyền trong bản thân sinh vật.
+ Chế độ phong kiến ra đời là kết quả đấu tranh giữa giai cấp nô lệ và chủ nô trong chế độ chiếm hữu nô lệ.
- Tính kế thừa: sự vật, hiện tượng mới ra đời, giữ lại các yếu tố tích cực, gạt bỏ cái tiêu cực, lỗi thời của sự vật, hiện tương cũ để tiếp tục phát triển .
VD:
+ Các giống loài phát triển theo quy luật di truyền. Thế hệ con cái kế thừa các yếu tố tích cực của thế hệ bố mẹ, gạt đi những yếu tố không còn thích hợp hoàn cảnh mới.
+Chế độ xã hội chủ ra đời chế độ cũ, kế thừa chọn lọc những thành quả của chế độ cũ.
- PĐSH diễn ra do tác động từ bên ngoài, không có kế thừa và tiêu diệt sự phát triển sự vật, hiện tượng. PĐBC diễn ra ngay trong bản thân sự vật, hiện tượng, có tính kế thừa các giá trị tích cực của cái cũ và thúc đẩy sự vật, hiện tượng phát triển.
VD: CXNT ( CHNL ( PK ( TBCN ( XHCN.
+Lần1 : CHNL phủ định CXNT
+Lần2 : PK phủ định CHNL
+Lần1 : TBCN phủ định PK
+Lần1 : XHCN phủ định TBCN
VD: CXNT ( CHNL ( PK ( TBCN ( XHCN.
=> Sự đấu tranh quyết liệt giữa các lực lượng tiến bộ và lạc hậu trong xã hội tạo ra sự phủ định.
Sự ra đời của xã hội sau không dễ dàng, nhưng cuối cùng, nó cũng ra đời. Nó kế thừa các giá trị tích cực của xã hội trước (công cụ sản xuất, cơ sở vật chất, kỹ thuật, các giá trị văn hóa, khoa học) ( lịch sử loài người phát triển.
VD:
+ Trong nông nghiệp, người nông dân đã biết tìm tòi , áp dụng những phương pháp, kỹ thuật mới, kế thừa những phương pháp cổ truyền có giá trị, loại bỏ dần cách sản xuất lạc hậu, kém hiệu quả.
+ Ma chay, giỗ chạp, tết cổ truyền, lễ hội truyền thống .được tổ chức đậm màu sắc dân tộc hơn, nhưng đã khắc phục nhiều tình trạng linh đình chè chén, bói toán, dị đoan.
- Bài học:
Để thúc đẩy nhanh phương hướng phát triển của sự vật, hiện tượng từ trình độ thấp lên trình độ cao hơn, phải phát hiện và ủng hộ cái mới, cái tiến bộ, tích cực, kế thừa những yếu tố tích cực của cái cũ, đồng thời đấu tranh loại trừ cái lạc hậu, tiêu cực của cái cũ. Sự đấu tranh đòi hỏi phải có lòng kiên trì, sự quyết liệt và cần có thời gian .Mọi hành động phủ định sạch trơn hay kế thừa không chọn lọc đều là sai lầm.
1. Phủ định biện chứng và phủ định siêu hình:
a. Phủ định siêu hình:
Phủ định siêu hình là sự phủ định được diễn ra do sự tác động từ bên ngoài, cản trở hoặc xoá bỏ sự tồn tại và phát triển tự nhiên của sự vật.
b. Phủ định biện chứng:
Phủ định biện chứng là sự phủ định được diễn ra do sự phát triển của bản thân sự vật, hiện tượng, có kế thừa những yếu tố tích cực của sự vật, hiện tượng cũ để phát triển sự vật, hiện tư
KHUYNH HƯỚNG PHÁT TRIỂN
CỦA SỰ VẬT VÀ HIỆN TƯỢNG
( 1 tiết )
I. MỤC TIÊU BÀI HỌC:
1.Về kiến thức:
- Nêu được khái niệm phủ định, phủ định biện chứng và phủ định siêu hình.
- Biết được phát triển là khuynh hướng chung của sự vật, hiện tượng .
2.Về ki� năng:
- Liệt kê được sự khác nhau giữa phủ định biện chứng và phủ định siêu hình
- Mô tả được hình "xoắn ốc" của sự phát triển.
3.Về thái độ:
- Phê phán thái độ phủ định sạch trơn quá khứ hoặc kế thừa thiếu chọn lọc đối với cái cũ.
- U�ng hộ cái mới, bảo vệ cái mới, cái tiến bộ.
II. TRỌNG TÂM :
- Khuynh hướng phát triển của sự vật, hiện tượng.
III. PHƯƠNG PHÁP :
Thuyết trình, kể chuyện, đàm thoại, trực quan.
IV. PHƯƠNG TIỆN DẠY HỌC:
- Tranh, ảnh, sơ đồ.
- Có thể sử dụng vi tính, máy chiếu.
V. TIẾN TRÌNH LÊN LỚP :
1. Ổn định tổ chức lớp :
2. Kiểm tra bài cũ:
3. Giảng bài mới:
GV đặt vấn đề:
Bài 4 và bài 5 giúp các em hiểu được nguồn gốc, cách thức phát triển của sự vật, hiện tượng.
Bài 6 sẽ giúp các em hiểu được khuynh hướng phát triển của chúng.
Phần làm việc của Thầy
Phần làm việc của Trò
Nội dung chính của bài học
Hoạt động 1:
GV sử dụng phương pháp đàm thoại giúp HS tìm hiểu :
Khái niệm phủ đinh, phủ định biện chứng, phủ định siêu hình.
GV đặt câu hỏi:
( Thế nào là phủ định ?
( Thế nào là phủ định siêu hình? Tìm các ví dụ minh hoạ.
( Thế nào là phủ định biện chứng?
( Tại sao nói phủ định biện chứng có đặc điểm mang tính khách quan? Trình bày các ví dụ minh hoạ.
( Tại sao nói phủ định biện chứng có đặc điểm mang tính kế thừa? Trình bày các ví dụ minh hoạ.
( Các em phân biệt những điểm khác nhau giữa PĐBC và PĐSH ?
GV minh hoạ, phân tích thêm:
Trong lịch sử đã từng diễn ra những lần PĐSH tiêu diệt sự phát triển.
VD:
Tần Thủy Hoàng "thiêu học trò, đốt sách", Mao Trạch Đông thực hiện đại cách mạng "Xóa sạch giết sạch", Pônpốt "diệt chủng"..
- PĐBC luôn thúc đẩy sự vật, hiện tượng phát triển.
VD:
Hạt lúa ( mầm non ( cây lúa ( hạt lúa .
Sự phủ định diễn ra do tác động giữa các mặt đối lập : đồng hóa >< dị hóa, biến dị >< di truyền. trong bản thân sự vật
Từ một hạt lúa ban đầu, sẽ có rất nhiều hạt lúa mới.Hạt lúa sau khi kế thừa những đặc tính trắng, to, ngọt, thơm, dẻo. của hạt lúa trước.
GV kết luận:
Trong quá trình phát triển của sự vật, cái mới không ra đời từ hư vô, mà ra đời trên cơ sở cái cũ. Nó không phủ định hoàn toàn, "sạch trơn" mà luôn mang tính kế thừa những giá trị tích cực của cái cũ.
Hoạt động 2:
GV sử dụng phương pháp đàm thoại giúp HS tìm hiểu :
Khuynh hướng phát triển của sự vật, hiện tượng.
GV giảng:
Mọi sự vật, hiện tượng đều được sinh ra cùng với khả năng phủ định của chính bản thân nó. Đó là quy luật. Những cái đang tồn tại đều là kết quả của sự phủ định cái đã tồn tại trước nó và đến lượt chúng, những cái đang tồn tại sẽ bị phủ định bởi những cái mới khác. Đó là phủ định của phủ định. GV hỏi:
( Các em có thể lấy ví dụ để chứng minh điều nhận định đó? (xác định lần phủ định�1,2,3.)
GV giảng:
-Cái mới luôn xuất hiện thay thế cái cũ. Cái mới tiến bộ hơn, phát triển hơn cái cũ về lượng và chất. Phủ định biện chứng đã diễn ra liên tục tạọ nên khuynh hướng tất yếu của sự phát triển.
- Sự phủ đinh của phủ định không ngừng xảy ra trong tự nhiên, xã hội, trong lĩnh vực tư duy con người. Trong quá trình vô tận đó, cái mới ra đời không đơn giản, dễ dàng, mà phải đấu tranh quyết liệt với cái cũ, cái lạc hậu, và cuối cùng, cái mới chiến thắng cái cũ. Khuynh hướng phát triển diễn ra theo hình xoáy trôn ốc.
GV hỏi:
(Các em có thể lấy ví dụ để chứng minh khuynh hướng phát triển đầy cam go, phức tạp?
GV giáo dục tư tưởng:
CNXH từ khi ra đời đến nay, có thể nói vẫn còn non trẻ, hiện đang gặp nhiều khó khăn ( Các thế lực thù địch phá hoại, chưa nhiều kinh nghiệm trong quản lý kinh tế, xã hội.) . Chúng ta tin rằng, những khó khăn ấy là tạm thời, với sự nổ lực của toàn Đảng, toàn dân, chắc chắn, CNXH sẽ thành công.
( Em hãy nhận xét một vài hiện tượng biểu hiện sự phủ định biện chứng trong việc sản xuất nông nghiệp hoặc trong ma chay, giỗ chạp, tết cổ truyền, lễ hội truyền thống.. ở nước ta hiện nay?
(Qua những nội dung trên, chúng ta có thể rút ra bài học gì để vận dụng trong cuộc sống?
GV giáo dục tư tưởng :
Sự tiến bộ xã hội đòi hỏi mọi người phải biết phê bình và tự phê bình. Phê bình là xem xét, phân tích, đánh giá ưu điểm, khuyết điểm về tư tưởng, đạo đức, hành vi.của người khác. Tự phê bình là tự nêu ra, phân tích, đánh giá ưu khuyết điểm của chính mình. Phê bình và tự phê bình là nhằm phát huy cái tốt, hạn chế cái xấu để được tiến bộ. Cần tránh thái độ che giấu khuyết điểm, hoặc vùi dập, phủ định sạch trơn..
GV kết luận toàn bài:
Các sự vật, hiện tượng phát triển theo xu hướng chung: đi lên từ thấp đến cao, từ đơn giản đến phức tạp, chưa chưa hoàn thiện đến hoàn thiện hợn. Xu hướng phát triển này được thực hiện bằng sự phủ định biện chứng liên tục..
HS trả lời:
- Xoá bỏ sự tồn tại của một sự vật, hiện tượng nào đó.
- Phủ định siêu hình là sự phủ định được diễn ra do sự tác động từ bên ngoài, cản trở hoặc xoá bỏ sự tồn tại và phát triển tự nhiên của sự vật.
VD:
+Gió, bão làm đổ cây cối.
+Con người dùng thuốc nổ đánh bắt cá.
- Phủ định biện chứng là sự phủ định được diễn ra do sự phát triển của bản thân sự vật, hiện tượng, có kế thừa những yếu tố tích cực của sự vật, hiện tượng cũ để phát triển sự vật, hiện tượng mới.
- Tính khách quan: phủ định biện chứng mang tính tất yếu, khách quan. Nguyên nhân của sự phủ định nằm ngay trong bản thân sự vật, hiện tượng. Đó là kết quả giải quyết mâu thuẫn, lượng đổi dẫn đến chất đổi, cái mới ra đời thay thế cái cũ.
VD:
+ Sinh vật mới ra đời là kết quả của sự đấu tranh giữa biến dị và di truyền trong bản thân sinh vật.
+ Chế độ phong kiến ra đời là kết quả đấu tranh giữa giai cấp nô lệ và chủ nô trong chế độ chiếm hữu nô lệ.
- Tính kế thừa: sự vật, hiện tượng mới ra đời, giữ lại các yếu tố tích cực, gạt bỏ cái tiêu cực, lỗi thời của sự vật, hiện tương cũ để tiếp tục phát triển .
VD:
+ Các giống loài phát triển theo quy luật di truyền. Thế hệ con cái kế thừa các yếu tố tích cực của thế hệ bố mẹ, gạt đi những yếu tố không còn thích hợp hoàn cảnh mới.
+Chế độ xã hội chủ ra đời chế độ cũ, kế thừa chọn lọc những thành quả của chế độ cũ.
- PĐSH diễn ra do tác động từ bên ngoài, không có kế thừa và tiêu diệt sự phát triển sự vật, hiện tượng. PĐBC diễn ra ngay trong bản thân sự vật, hiện tượng, có tính kế thừa các giá trị tích cực của cái cũ và thúc đẩy sự vật, hiện tượng phát triển.
VD: CXNT ( CHNL ( PK ( TBCN ( XHCN.
+Lần1 : CHNL phủ định CXNT
+Lần2 : PK phủ định CHNL
+Lần1 : TBCN phủ định PK
+Lần1 : XHCN phủ định TBCN
VD: CXNT ( CHNL ( PK ( TBCN ( XHCN.
=> Sự đấu tranh quyết liệt giữa các lực lượng tiến bộ và lạc hậu trong xã hội tạo ra sự phủ định.
Sự ra đời của xã hội sau không dễ dàng, nhưng cuối cùng, nó cũng ra đời. Nó kế thừa các giá trị tích cực của xã hội trước (công cụ sản xuất, cơ sở vật chất, kỹ thuật, các giá trị văn hóa, khoa học) ( lịch sử loài người phát triển.
VD:
+ Trong nông nghiệp, người nông dân đã biết tìm tòi , áp dụng những phương pháp, kỹ thuật mới, kế thừa những phương pháp cổ truyền có giá trị, loại bỏ dần cách sản xuất lạc hậu, kém hiệu quả.
+ Ma chay, giỗ chạp, tết cổ truyền, lễ hội truyền thống .được tổ chức đậm màu sắc dân tộc hơn, nhưng đã khắc phục nhiều tình trạng linh đình chè chén, bói toán, dị đoan.
- Bài học:
Để thúc đẩy nhanh phương hướng phát triển của sự vật, hiện tượng từ trình độ thấp lên trình độ cao hơn, phải phát hiện và ủng hộ cái mới, cái tiến bộ, tích cực, kế thừa những yếu tố tích cực của cái cũ, đồng thời đấu tranh loại trừ cái lạc hậu, tiêu cực của cái cũ. Sự đấu tranh đòi hỏi phải có lòng kiên trì, sự quyết liệt và cần có thời gian .Mọi hành động phủ định sạch trơn hay kế thừa không chọn lọc đều là sai lầm.
1. Phủ định biện chứng và phủ định siêu hình:
a. Phủ định siêu hình:
Phủ định siêu hình là sự phủ định được diễn ra do sự tác động từ bên ngoài, cản trở hoặc xoá bỏ sự tồn tại và phát triển tự nhiên của sự vật.
b. Phủ định biện chứng:
Phủ định biện chứng là sự phủ định được diễn ra do sự phát triển của bản thân sự vật, hiện tượng, có kế thừa những yếu tố tích cực của sự vật, hiện tượng cũ để phát triển sự vật, hiện tư
FAQ
FAQ is empty.